Program rehabilitacji, ustalany jest na podstawie badania i dobrany jest indywidualnie do aktualnych możliwości pacjenta. Fizjoterapeuta posiada bogaty wachlarz technik, umożliwiający mu dobranie możliwie efektywnej formy ćwiczeń.
Metoda PNF, to przede wszystkim filozofia, czyli pewien ogół zasad pracy z pacjentem, który umożliwia efektywne osiągnięcie celu - powrotu do zdrowia.
- Ćwiczenia są zawsze bezbolesne
- Fizjoterapeuta wykorzystuje pewne mechanizmy neurofizjologiczne (irradiacja, wzmocnienie) w celu poprawy zaburzonej funkcji danego odcinka ciała
- Rehabilitacja ukierunkowana jest na leczenie konkretnej zaburzonej funkcji a nie tylko struktury, dlatego pacjent uczy się najbardziej potrzebnych dla niego czynności dnia codziennego
- Ćwiczenia odbywają się w wielu często zmieniających się pozycjach wyjściowych, terapia jest ciekawa, urozmaicona
- Pacjent bierze czynny udział w procesie rehabilitacyjnym również poprzez udział w wyznaczaniu tzw. krótkich celów terapii oraz poprzez intensywny plan ćwiczeń domowych
- Każda rehabilitacja przynosi konkretny rezultat, udokumentowany testem na problem funkcjonalny. Dzięki temu fizjoterapeuta na bieżąco kontroluje i optymalizuje plan rehabilitacji
W terapii metodą PNF, Fizjoterapeuta wykorzystuje specyficzne dla metody wzorce ruchowe, które przebiegają trójpłaszczyznowo, w tzw. płaszczyznach diagonalnych (skośnych), efektywnie angażując możliwie największą ilość grup mięśniowych, biorących udział w danym ruchu. Taka forma ruchu, stanowi bardzo bogate źródło aferentacji, czyli impulsacji od elektora (Np. receptorów czucia głębokiego we włóknach mięśniowych, jednostek wykonujących dany ruch) w kierunku kory somatosensorycznej, czyli ośrodkowego układu nerwowego. Bardzo ważnym elementem tych wzorców ruchowych; jest składowa rotacyjna wzorca. Rehabilitant, wykorzystując zasady główne torowania, czyli ułatwiania nauki danego ruchu, potrafi skuteczniej aniżeli ma to miejsce w tradycyjnie rozumianej kinezyterapii, osiągnąć z pacjentem wyznaczony cel.
Intensywna aferentacja, czyli zsumowane w czasie i przestrzeni bodźce, docierające do OUN, osiągana jest poprzez stosowanie w terapii następujących zasad:
- kontakt manualny rehabilitanta z daną częścią ciała, odbywa się przy pomocy tzw. chwytu lumbrykalnego, który efektywniej stymuluje receptory czucia powierzchownego (dotyku, temperatury) w skórze, dokładnie określa kierunek wykonywanego ruchu oraz umożliwia pracę z optymalnie dobranym oporem
- opór manualny: jest dostosowany optymalnie do możliwości i potrzeb pacjenta, dawkowany przeciwko wszystkim składowym ruchu, poprzedzonym optymalnym rozciągnięciem włókien mięśniowych (wydajniejszy skurcz danej grupy mięśniowej). Zastosowany prawidłowo, umożliwia osiągnięcie optymalnej irradiacji (patrz niżej) pożądanej grupy mięśni synergistycznych
- Irradiacja (promieniowanie pobudzenia): stwarza rehabilitantowi możliwość zaktywizowania chorego obszaru ciała pacjenta (skurcz osłabionych jednostek mięśniowo-ścięgnistych), pracując na zdrowym i prawidłowo funkcjonującym rejonie ciała pacjenta - przeciwstronnej kończynie górnej, kończynie dolnej, tułowiu itp., w jednym łańcuchu kinematycznym
- kontakt werbalny rehabilitanta z pacjentem oraz kontakt wizualny pacjenta z daną częścią ciał, wykonującą ruch
- wykorzystanie technik trakcyjnych oraz aproksymacji i stretchu itp.
- zmiana normalnej kolejności sekwencji ruchu (timing for emphasis) w celu możliwie efektywnej poprawy osłabionej składowej wzorca ruchu
Reedukacja prawidłowego stereotypu chodu:
Terapia PNF kładzie bardzo duży nacisk na reedukacje prawidłowego stereotypu chodu. W zależności od aktualnych możliwości psychoruchowych pacjenta, istnieje możliwość doskonalenia każdej fazy cyklu chodu w dogodnej i bezpiecznej dla pacjenta pozycji wyjściowej.
Przygotowanie do właściwej reedukacji chodu może odbywać się na macie, począwszy od pozycji niskich, bezpiecznych dla pacjenta - w leżeniu na plecach, poprzez pozycje w siadzie klęcznym, klęku, klęku jednonóż itp. Bardzo istotnym elementem rehabilitacji chodu, są aktywności w pozycji siedzącej, przygotowujące do wstawania m.in. : stabilizacja pozycji, symetryczne ruchy miednicy, praca we wzorcach dla głowy, szyi i tułowia, kombinacje ruchów łopatki oraz miednicy itp. Praca w pozycji wysokiej (pozycja stojąca), która wydatniej angażuje mechanizmy nerwowo - mięśniowe odpowiedzialne za utrzymanie równowagi i wykonanie danej czynności ruchowej, to przede wszystkim stabilizacja pozycji, nauka przenoszenia ciężaru ciała, aktywność w staniu jednonóż oraz inne odwzorowujące każdą fazę chodu ćwiczenia, często z wykorzystaniem przedmiotów rehabilitacyjnych w postaci taśm gumowych, trenerów równowagi, poręczy rehabilitacyjnych itp.
Wskazania:
Wskazania do terapii z wykorzystaniem elementów metody PNF, są następujące:
NEUROLOGIA:
- przebyte incydenty naczyniowe Ośrodkowego Układu Nerwowego w postaci udarów niedokrwiennych oraz krwotocznych mózgu
- wszelkie choroby powodujące zaburzenia w utrzymywaniu równowagi
- wszelkie choroby powodujące upośledzenie stereotypu chodu
- stwardnienie rozsiane (SM), choroba Parkinsona
ORTOPEDIA:
- pooperacyjni, u których występują zaburzenia funkcji mięśni w postaci deficytu masy oraz siły mięśniowej
- choroby mięśni szkieletowych (m.in. dystrofie, zaburzenia metaboliczne, zmiany zapalne)
- złamania tkanki kostnej
- uszkodzenia tkanek miękkich aparatu ruchu: mięśni, ścięgien, więzadeł, torebek stawowych
- zaburzenia tzw. propriocepcji jako następstwo doznanego urazu tkanek miękkich
- zaburzenia prawidłowej postawy - reedukacja posturalna
- bóle kręgosłupa segmentu szyjnego, piersiowego oraz lędźwiowo - krzyżowego
- neuralgie nerwu trójdzielnego oraz twarzowego
- zaburzenia funkcji wegetatywnych (oddychanie, połykanie, artykulacja)
- leczenie stawów hypermobilinych - stabilizacje stawów kręgosłupa oraz kończyn
- inne
